Κεφάλαιο 7 Η αμφισβήτηση των έμφυλων στερεοτύπων
Η αμφισβήτηση των έμφυλων στερεοτύπων στην τάξη ξεκινά πρώτα με την αμφισβήτηση των δικών μας αντιλήψεων σχετικά με το φύλο. Όλοι έχουμε υποστεί ιδιαίτερες επιρροές στη διάρκεια της ζωής μας που διαμορφώνουν τη στάση μας γύρω από το φύλο. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν: στάσεις γονέων, σχολική εκπαίδευση, ομάδες συνομηλίκων, ιδέες που συναντώνται στην περαιτέρω εκπαίδευση και κοινωνικές επαφές. Το να σκέπτεται κάποιος στερεοτυπικά σημαίνει ότι θεωρεί πως μια ομάδα ανθρώπων που μοιράζονται ορισμένα χαρακτηριστικά έχουν επίσης και άλλα κοινά χαρακτηριστικά. Με άλλα λόγια, όταν κάποιος υποθέτει κάτι για εμάς με βάση μια συγκεκριμένη πτυχή της ταυτότητάς μας. Συχνά η προκατειλημμένη και στερεότυπη σκέψη μας οδηγεί στο να κάνουμε παράλογα άλματα λογικής και να χρησιμοποιούμε γενικευμένη σκέψη.
Μελετήστε λίγο τις παρακάτω ερωτήσεις για να σκεφτείτε τις δικές σας πρακτικές (National Education Union, 2013):
- Είναι πιο αποδεκτό να κλαίνε τα κορίτσια από ότι τα αγόρια;
- Υπάρχει κάτι στην οργάνωση της τάξης σας το οποίο θα μπορούσε να ενισχύσει τα έμφυλα στερεότυπα; Για παράδειγμα, υπάρχουν παιχνίδια που απευθύνονται στα κορίτσια ή βιβλία που απευθύνονται στα αγόρια;
- Με ποιοι τρόπο κάθονται τα παιδιά στην τάξη;
- Απευθύνεστε διαφορετικά στα κορίτσια σε σχέση με τα αγόρια;
- Υπάρχουν διαφορετικές ΄ποινές για αγόρια και κορίτσια;
- Αλληλεπιδράτε περισσότερο με τα κορίτσια από ότι με τα αγόρια;
- Είναι αυτές οι αλληλεπιδράσεις διαφορετικές;
- Μπορείτε να σκεφτείτε κάποια βιβλία (ή άλλους πόρους) που έχετε χρησιμοποιήσει για να αμφισβητήσετε τα έμφυλα στερεότυπα – π.χ. τα οποία δείχνουν τα κορίτσια να έχουν αυτοπεποίθηση και τα αγόρια να ασχολούνται με τη φροντίδα;
- Τι άλλο θα μπορούσατε να κάνετε για να κάνετε τα παιδιά να νοιώσουν ότι δεν πρέπει ποτέ να αισθάνονται ότι το φύλο τους τους περιορίζει;
Όλοι έχουμε προκαταλήψεις. Το σημαντικό είναι να τις γνωρίζουμε και να αμφισβητούμε τον εαυτό μας όταν τις νιώθουμε ότι λειτουργούν. Η αυτοανακλαστικότητα περιλαμβάνει «έναν διάλογο με τον εαυτό μας σχετικά με τις θεμελιώδεις υποθέσεις, τις αξίες και τους τρόπους αλληλεπίδρασής μας. Σε αυτόν τον διάλογο, αμφισβητούμε τις βασικές μας πεποιθήσεις και την κατανόησή μας για συγκεκριμένα γεγονότα» (Cunliffe & Jun, 2005). Αυτό είναι σημαντικό όσον αφορά τη διερεύνηση της εμπειρίας μας και του τι μπορούμε να προσφέρουμε στη διδασκαλία. Εξετάζοντας και διερευνώντας το κοινωνικό και θεσμικό μας πλαίσιο, η αυτο-αναστοχαστικότητα μας επιτρέπει να ξεπεράσουμε «δομικούς περιορισμούς» που μπορούν να μεταφραστούν στην τάξη και στους μαθητές..
Ενώ η επίγνωση των στερεοτύπων και των δικών μας προκαταλήψεων είναι το πρώτο βήμα για την κατάρριψή τους, είναι πλέον σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε διαφορετικούς τρόπους για να αμφισβητήσουμε ενεργά τα στερεότυπα φύλου στην τάξη.
What kindergarteners taught me about gender | Batya Greenwald | TEDxCU
Η αμφισβήτηση των έμφυλων στερεοτύπων: η αφήγηση και η λογοτεχνία στην πρώιμη παιδική ηλικία
Στην πρώιμη παιδική ηλικία, το να αμφισβητήσεις πρακτικά τα στερεότυπα σημαίνει, σύμφωνα με την Cathy Nutbrown (2012) τα εξής:
- Το να δίνεται έμφαση σε θέματα φύλου κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών
- Αναγνώριση της επίδρασης της οικογένειας στη διαδικασία μέσω της οποίας τα παιδιά δομούν το φύλο
- Πρόσληψη τόσο ανδρών όσο και γυναικών σε επαγγέλματα
- Παρακολούθηση των τρόπων με τους οποίους τα παιδιά δείχνουν τις γνώσεις τους για τους άνδρες και τις γυναίκες, τα κορίτσια και τα αγόρια στο παιχνίδι τους
- Το να λαμβάνονται υπόψη οι πιθανές περιοριστικές επιδράσεις του έμφυλου παιχνιδιού στη μάθηση.
Τα παραδοσιακά παραμύθια και οι ιστορίες συχνά ενισχύουν περιοριστικές αντιλήψεις για τον ανδρισμό και τη θηλυκότητα, οι οποίες επηρεάζουν τις ιδέες και τις πεποιθήσεις των παιδιών γύρω από το φύλο, ειδικά σε νεαρή ηλικία. Ωστόσο, μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία για να αμφισβητήσουν τα στερεότυπα στην τάξη και να ενθαρρύνουν την κριτική σκέψη.
Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τη Meland (2020) περιγράφει λεπτομερώς πώς ο επανασχεδιασμός του παραδοσιακού παραμυθιού, η Πριγκίπισσα και το μπιζέλι, παρείχε ένα παράθυρο στην εξερεύνηση και την πρόκληση των ρόλων των φύλων. Αφού τα παιδιά είδαν μια εναλλακτική εκδοχή της ιστορίας, όπου η πριγκίπισσα αντιπροσωπευόταν ως ισχυρή και γενναία και ο Βασιλιάς ως ματαιόδοξη και θηλυκή, οι δάσκαλοι και οι δασκάλες μπόρεσαν να παρατηρήσουν μια χαμηλότερη στερεοτυπική συμπεριφορά μεταξύ των παιδιών. Η Medland επισημαίνει ότι, ενώ ένα παραμύθι «φύλο-α-τυπικό», όπως η έκδοση Dybwikdans της Πριγκίπισσας και του μπιζελιού, μπορεί να παίξει ζωτικό ρόλο στο να βοηθήσει τα παιδιά να αμφισβητήσουν τις απόψεις τους για τα στερεότυπα, πολλά παιδιά δεν μπορούν να το κάνουν. αυτό από μόνα τους. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό για τους δασκάλους και τις δασκάλες να παρέμβουν και να βοηθήσουν τα παιδιά να κατανοήσουν μέσω των επακόλουθων ερωτήσεων και δραστηριοτήτων.
Ομοίως, οι Wee et. al (2017), κυκλοφόρησαν μια μελέτη σχετικά με μια σειρά από συνεδρίες αφήγησης παραδοσιακών παραμυθιών και τις εναλλακτικές εκδοχές τους, ακολουθούμενες από συνεχείς συζητήσεις και δραστηριότητες. Η μελέτη αποκάλυψε ότι, κάνοντας ερωτήσεις που προκαλούν σκέψη όπως «Αν η Χιονάτη δεν ήταν όμορφη, θα την είχαν αποδεχτεί οι νάνοι;», τα παιδιά μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν τις ικανότητες κριτικής και λογικής σκέψης για να αποκαλύψουν προκαταλήψεις και στερεότυπα φύλου που επικρατούν στην ιστορίες. Ειδικά για τα μικρά παιδιά, είναι σημαντικό να τονιστούν οι στιγμές που ένα βιβλίο αμφισβητεί ή διαιωνίζει τα στερεότυπα και διερευνά πώς αυτό επηρεάζει τον χαρακτήρα. Με μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες, ως δάσκαλοι και δασκάλες θα μπορούσαμε να υποκινήσουμε συζητήσεις για τα στερεότυπα στα μέσα ενημέρωσης και για το εάν αυτά επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας, εν γνώσει μας ή εν αγνοία μας (National Education Union, 2013).
Η αμφισβήτηση των έμφυλων στερεοτύπων: επικοινωνία, γλώσσα και πρότυπα ρόλων
Σύμφωνα με το Lifting Limits, ενώ η γλώσσα μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την αμφισβήτηση των έμφυλων στερεοτύπων, μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διαιώνισή τους. Αν θέλουμε να προσπαθήσουμε για το πρώτο, να μερικές συμβουλές και σημεία που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, όπως αναφέρονται στα Jillian Star Teaching & National Education Union :
- Αντί να απευθυνόμαστε στους μαθητές μας ως «Αγόρια και Κορίτσια», προσπαθούμε να χρησιμοποιήσουμε ορολογία πιο περιεκτική και ουδέτερη ως προς το φύλο, όπως: παιδιά. Αυτή η μέθοδος δεν εφαρμόζεται μόνο στην επικοινωνία που απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες, αλλά και όταν αναφέρεται σε άλλα άτομα. Ένα παράδειγμα αυτού θα ήταν όταν αναφερόμαστε σε ορισμένα επαγγέλματα. Αντί να απευθυνόμαστε σε έναν γιατρό ως «αυτός» ή στη νοσοκόμα ως «αυτή», δοκιμάζουμε να χρησιμοποιήσουμε ουδέτερες αντωνυμίες όπως «αυτοί/αυτοί».
- Όταν ομαδοποιούμε τους μαθητές και τις μαθήτριες για δραστηριότητες, χρησιμοποιούμε άλλους χαρακτηριστικούς αντί για το φύλο. Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα επιλογών εδώ και μερικά παραδείγματα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν: οποιονδήποτε ή οποιαδήποτε με Α στο όνομά τους; Οι μαθητές και οι μαθήτριες με ένα μεγαλύτερο αδερφό ή αδερφή παίρνουν σειρά. ή παιδιά με γενέθλια τον Ιούνιο, μπείτε στη σειρά. Η χρήση αυτών και όχι του φύλου βοηθά να επιβεβαιώσουμε τα κοινά μας πράγματα αντί να τονίσουμε τις διαφορές μεταξύ των φύλων.
- Όταν ακούμε παιδιά να διαιωνίζουν στερεότυπα για το φύλο, δεν είναι μόνο σημαντικό να τα διορθώσουμε αλλά ίσως το πιο σημαντικό να ξεκινήσουμε συζητήσεις. Η διερεύνηση αυτού του τύπου συμπεριφοράς επιτρέπει στα παιδιά να αμφισβητήσουν τη δική τους χρήση της γλώσσας και να βασιστούν στις δεξιότητες κριτικής σκέψης τους. Η υποβολή πρόσθετων ερωτήσεων όπως «είναι επειδή οι άνθρωποι πιστεύουν ότι τα κορίτσια δεν είναι αρκετά δυνατά;» ή η αμφισβήτηση από πού προέρχονται οι ιδέες για «τα πράγματα για τα κορίτσια και τα πράγματα για τα αγόρια» μπορεί να οδηγήσει σε ισχυρές αλλαγές στη σκέψη.
Η χρήση ανθρώπων (ιδιαίτερα γυναικών) που αμφισβητούν τα στερεότυπα των φύλων ως πρότυπα είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να αμφισβητήσουμε αντιλήψεις και παγιωμένες ιδέες. Η χρήση μιας σειράς προτύπων, τόσο από τάξη όσο και από εξωτερικούς επισκέπτες, μπορεί να εμπνεύσει τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τα στερεότυπα. Ρωτήστε τα παιδιά εάν είναι περίεργο να βλέπουν μια γυναίκα ή έναν άνδρα να κάνει αυτή τη συγκεκριμένη δουλειά. Μιλήστε για το τι τους αρέσει σε αυτό που κάνουν και πώς πέτυχαν τους στόχους τους
Who inspires you? Why heroes, role models, and mentors matter | Dyan deNapoli | TEDxDrewMiddleSchool