Θέμα 1 Εισαγωγή

Αυτή η ερώτηση είναι δύσκολο να απαντηθεί.  Όπως τονίζει η Cameron (2020, p. 20), είναι σίγουρα «κάτι πολύπλοκο», καθώς είναι πολύπλοκο και ποικίλο τόσο ως προς το πολιτικό όσο και ως προς το ιδεολογικό του περιεχόμενο και παραμένει μέχρι και τις μέρες μας ένα αποκεντρωμένο και άμορφο κίνημα.

Όπως αναφέρει η Cameron (2020), οι φεμινίστριες στην ιστορία τους μπορεί όλες να υποστηρίζουν τα ίδια ιδανικά της ελευθερίας, της ισότητας και της δικαιοσύνης, αλλά όλες είχαν διαφορετικές έννοιες στην πρακτική εφαρμογή τους μέσα στην τεράστια ποικιλόμορφη ομάδα των φεμινιστριών.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Χρονάκη (2013) δηλώνει ότι η φεμινιστική σκέψη δεν μπορεί εύκολα να ενσωματωθεί σε μια ενιαία και στέρεη γνωσιολογική θέση και πολιτική ατζέντα, επειδή ο όρος αναφέρεται σε διάφορες πεποιθήσεις και φιλοδοξίες που συχνά είναι ασύμβατες μεταξύ τους (https://el.wikipedia.org/wiki/feminism).

Όπως επισημαίνει η Αθανασίου (2006, σ. 16), ο φεμινισμός παρέχει ένα πλαίσιο ερμηνείας των συνθηκών – ιστορικών, πολιτικών, πολιτιστικών – που διαμόρφωσαν την κοινωνική αδικία κατά των γυναικών, μέσα από έναν ηγεμονικό λόγο για το φύλο, αλλά περιλαμβάνει και το πλαίσιο δράσης των ατόμων για την επίτευξη κοινωνικής και πολιτικής αλλαγής. Ως όρος, ο φεμινισμός περιέχει «πολλαπλότητα νοημάτων και ερμηνευτικών στρατηγικών», που έχουν αλλάξει ιστορικά και που για τις φεμινίστριες έχουν γίνει «αντικείμενο διαμάχης και σύγκρουσης».

Η Σηφάκη (2015) επισημαίνει ότι η αρχή του ως ιδέα ανάγεται στις αρχές του 15ου αιώνα και συνδέεται με μια λογοτεχνική παράδοση, όπου οι γυναίκες συγγραφείς υπερασπίζονταν τα δικαιώματα των γυναικών και διαμαρτύρονταν για την κατώτερη θέση και τις κοινωνικές αδικίες εναντίον τους. Ως πολιτικό κίνημα, ωστόσο, εμφανίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στη Γαλλία, ενώ οι όροι «φεμινισμός» και «φεμινίστριες» χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα (Cameron, 2020).

Από τη Γαλλία, το ενδιαφέρον για το φεμινιστικό κίνημα μετατοπίστηκε στην Αγγλία, 70 χρόνια αργότερα, με τον αγώνα για το δικαίωμα ψήφου και τη βασική αρχή της ισότητας των φύλων. Την ίδια περίπου περίοδο, βλέπουμε την εμφάνιση του φεμινισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες και την πρώτη Διακήρυξη Συναισθημάτων (1848), με αιτήματα που αφορούν το δικαίωμα ψήφου και τη διεκδίκηση δικαιωμάτων, γενικότερα, σε σχέση με προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι γυναίκες της εποχής, είτε στο σπίτι είτε στη δουλειά (Σηφάκη, 2015).

Πηγή: https://thecedition.com

Ωστόσο, η Cameron (2020, σελ. 21) τονίζει ότι παρά την ποικιλομορφία και τις διάφορες εκδηλώσεις του, αυτό που θεωρείται κοινό είναι η βασική πεποίθηση ότι οι γυναίκες βρίσκονται σε υποδεέστερη θέση στην κοινωνία και βιώνουν αδικίες με διάφορες μορφές, λόγω του φύλου τους. Επίσης, ότι αυτή η κατάσταση των γυναικών μπορεί και πρέπει να αλλάξει μέσα από την πολιτική δράση. Θα πρέπει να τονιστεί ότι, σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να βλέπουμε τις «γυναίκες» όχι ως μια ενιαία ομάδα, αλλά ως μια διαφορετική ομάδα, όπου η φυλή, η κοινωνική θέση, η εθνικότητα, η θρησκεία και σίγουρα ο τόπος διαμονής (Παγκόσμιος Βορράς ή Παγκόσμιος Νότος) είναι αλληλένδετα. Αποτέλεσμα αυτής της διαπλοκής είναι οι διαφορετικές επιπτώσεις και συνέπειες του σεξισμού και του ρατσισμού που βιώνουν οι γυναίκες, με αποτέλεσμα τη σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ τους (Cameron, 2020, σελ. 22).

Η πορεία και η εξέλιξη του φεμινιστικού κινήματος συνδέεται με τις προκλήσεις της κάθε εποχής και ως ένα βαθμό με την προσπάθεια κάθε νέας γενιάς να διαφοροποιηθεί από την προηγούμενη. Αυτό περιγράφεται με όρους χρονικών περιόδων που παρουσιάζονται ως κύματα. Ωστόσο, όπως επισημαίνει η Cameron (2020), κάθε νέο κύμα δεν πρέπει να θεωρείται ότι αναιρεί και αντικαθιστά το προηγούμενο. Αντίθετα, κάθε φορά η κληρονομιά των παλαιότερων κυμάτων παραμένει ορατή στο παρόν. Η πορεία του φεμινιστικού κινήματος στο πλαίσιο αυτών των «κυμάτων» θα παρουσιαστεί αμέσως παρακάτω.