Θέμα 1 Οικονομικά στοιχεία και οικονομικές ανισότητες
Μισθολογικό χάσμα ανάλογα με το φύλο
Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων αναφέρεται στη διαφορά στις αποδοχές μεταξύ γυναικών και ανδρών.
Στην ΕΕ το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων ανέρχεται στο 14,1% και έχει αλλάξει ελάχιστα την τελευταία δεκαετία. Οι γυναίκες κερδίζουν 14,1% κατά μέσο όρο λιγότερα ανά ώρα από τους άνδρες.
Το χάσμα συνολικών αποδοχών μεταξύ των δύο φύλων, που μετρά (1) τον συνδυασμένο αντίκτυπο των μέσων ωριαίων αποδοχών, (2) τον μηνιαίο μέσο όρο του αριθμού των ωρών που καταβάλλονται και (3) το ποσοστό απασχόλησης, διαμορφώθηκε στο 36,7% το 2018.
Το χάσμα στην απασχόληση μεταξύ των φύλων διαμορφώθηκε στο 11,7% το 2019, με το 67,3% των γυναικών σε ολόκληρη την ΕΕ να απασχολούνται σε σύγκριση με το 79% των ανδρών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2019).
Διαφορές μεταξύ των ευρωπαικών χωρών
Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων κυμαίνεται από λιγότερο από 5% στο Λουξεμβούργο, την Ιταλία και τη Ρουμανία έως περισσότερο από 19% στην Αυστρία, τη Γερμανία, τη Λετονία και την Εσθονία.
Ένα χαμηλότερο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η αγορά εργασίας σε αυτήν τη χώρα είναι περισσότερο ισότιμη μεταξύ των φύλων. Μπορεί να εμφανιστεί σε χώρες με χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης γυναικών, όπου υπάρχουν κυρίως γυναίκες που λαμβάνοιυν μεγαλύτερα εισοδήματα (π.χ. περισσότερο μορφωμένες) και εισέρχονται στην αγορά εργασίας.
Οι χώρες της ΕΕ με τους υψηλότερους κατώτατους μισθούς είναι το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία, η Ολλανδία και το Βέλγιο, όπου οι μισθοί τους κυμαίνονται μεταξύ 2.100 και 1.500 ευρώ το μήνα. Αντίθετα, χώρες όπως η Βουλγαρία, η Λετονία και η Ρουμανία έχουν σημαντικά χαμηλότερο κατώτατο μισθό που κυμαίνεται μεταξύ 300 και 450 ευρώ το μήνα.
Το επίπεδο του κατώτατου μισθού αντανακλά τις οικονομικές επιδόσεις και το διαφορετικό κόστος ζωής στις χώρες της ΕΕ.
Πηγή: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Gender_pay_gap_statistics
Οι μισθοί των εκπαιδευτικών τείνουν να αυξάνονται ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης στο οποίο διδάσκουν και τα χρόνια εμπειρίας που διαθέτουν. Οι μισθοί των διευθυντών των σχολείων είναι πάνω από 51% υψηλότεροι κατά μέσο όρο από εκείνους των εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Οι γυναίκες δασκάλες φαίνεται πως εξακολουθούν να αμείβονται σημαντικά λιγότερο σε σύγκριση με τους άνδρες συναδέλφους τους. Οι άνδρες δάσκαλοι των δημόσιων σχολείων κερδίζουν περίπου 14% περισσότερα από τις γυναίκες συναδέλφους τους με τα ίδια προσόντα.
Οι γυναίκες απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης κερδίζουν λιγότερα από τους άνδρες αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Στο Λουξεμβούργο, οι γυναίκες 35-44 ετών, απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης κερδίζουν σχεδόν το 90% των αποδοχών των ανδρών. Αυτό είναι υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με την Ουγγαρία και τη Σλοβακική Δημοκρατία όπου οι γυναίκες κερδίζουν λιγότερο από το 60% αυτών που κερδίζουν οι άνδρες με την ίδια ηλικία και μορφωτικό επίπεδο.
Οι γυναίκες ερευνήτριες, στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, είναι πιο πιθανό σε σχέση με τους άνδρες να εργαστούν με συμβάσεις που θεωρούνται ως «επισφαλής απασχόληση» και εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικές διαφορές στις αμοιβές στα επαγγέλματα επιστημονικής έρευνας και ανάπτυξης. Η ανισορροπία των φύλων είναι ακόμη πιο εντυπωσιακή σε ορισμένους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των τομέων της επιστήμης, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM).
Οι λόγοι για τους οποίους οι γυναίκες κερδίζουν λιγότερα από τους άνδρες έγκεινται στα διαφορετικά εργασιακά πρότυπα των γυναικών, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι οι γυναίκες διακόπτουν συχνότερα τη σταδιοδρομία τους ή αλλάζουν τα εργασιακά τους πρότυπα για να φροντίσουν ένα παιδί ή άλλους συγγενείς. Ένας άλλος λόγος είναι ότι οι γυναίκες σε ολόκληρη την ΕΕ εργάζονται συχνά σε τομείς χαμηλά αμειβόμενους και οι μισθοί τους μειώνονται επίσης λόγω της μερικής απασχόλησης τους. Μερικές γυναίκες μάλιστα αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες για την ίδια εργασία.
Ωστόσο, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το πολύ μεγαλύτερο μέρος της μισθολογικής διαφοράς μεταξύ των φύλων παραμένει ανεξήγητο και δεν μπορεί να συνδεθεί με χαρακτηριστικά του εργαζομένου ή του χώρου εργασίας, όπως η εκπαίδευση, το επάγγελμα, ο χρόνος εργασίας ή η οικονομική δραστηριότητα για την οποία εργάζεται το άτομο. Περισσότερη διαφάνεια στις αμοιβές θα βοηθούσε να αποκαλυφθούν αδικαιολόγητες διαφορές αμοιβών με βάση το φύλο για ίση εργασία ή την εργασία ίσης αξίας και θα βοηθούσε τα θύματα των μισθολογικών διακρίσεων να επιδιώξουν επανόρθωση και να επιβάλουν το δικαίωμα ίσης αμοιβής τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο βελτιώνουν τους μισθούς των εκπαιδευτικών και μάλιστα δημιουργούν ειδικά επιδόματα για να ενισχύσουν την ελκυστικότητα του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού και να αναβαθμίσουν έτσι το μορφωτικό τους επίπεδο.