Θέμα 2 Φιλελεύθερος Φεμινισμός
Από το πρώτο κιόλας κύμα του φεμινισμού, ο φιλελεύθερος φεμινισμός, επηρεασμένος από τον Διαφωτισμό και το καπιταλιστικό σύστημα, επικεντρώθηκε στην προσωπική προσπάθεια και την ικανότητα του ατόμου. Έτσι, διεκδικήθηκε η άρση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων και η ενθάρρυνση των κοριτσιών για μη παραδοσιακές επιλογές σπουδών και επαγγέλματος, κυρίως μέσω μιας προσπάθειας αλλαγής των αντιλήψεων και των στάσεων μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών (Δεληγιάννη-Κουιμτζή, 2008).
Θεωρώντας την ανισότητα των φύλων ως αποτέλεσμα άγνοιας ή προκατάληψης, υποστήριξε ότι μπορούμε σταδιακά να οδηγηθούμε στην ισότητα μέσω εκπαιδευτικών έργων και πολιτικών (Thompson, 2003). Η φιλελεύθερη προσέγγιση έδωσε μεγάλη έμφαση στη μελέτη του ανθρώπινου δυναμικού της εκπαίδευσης και εστίασε μεγάλο μέρος της έρευνάς της στις αξίες, τις πεποιθήσεις και τις πρακτικές των εκπαιδευτικών σε σχέση με το φύλο του μαθητικού πληθυσμού. Επιπλέον, ανέλυσε τους τρόπους με τους οποίους οι εκπαιδευτικοί επηρέασαν τη διαμόρφωση της ταυτότητας των παιδιών στο σχολείο (Δεληγιάννη-Κουϊμτζή, 2008).
Στο πλαίσιο του φιλελεύθερου φεμινισμού αναπτύχθηκαν η Θεωρία της Κοινωνικοποίησης και η Θεωρία της Διαφοράς των Φύλων.
Οι θεωρητικοί της κοινωνικοποίησης υποστήριξαν ότι τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στη θηλυκότητα δεν είναι έμφυτα, αλλά το αποτέλεσμα της κατώτερης εκπαίδευσης των κοριτσιών μέσω της οποίας μαθαίνουν ότι είναι αδύναμα, διακοσμητικά και αδρανή. Επομένως, είναι απαραίτητο τα κορίτσια να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες και εμπειρίες στην τάξη με τα αγόρια. Έτσι, μια ουδέτερη ως προς το φύλο εκπαίδευση θα μπορούσε να άρει τα εμπόδια των κοριτσιών στην επιτυχία (Thompson, 2003). Ωστόσο, η θεωρία της κοινωνικοποίησης αντιμετωπίζει μεγάλες δυσκολίες όταν πρόκειται να εφαρμοστεί στην πράξη. Αυτό συμβαίνει επειδή οι εκπαιδευτικοί πρέπει να έχουν ξεπεράσει τις δικές τους αντιλήψεις και στερεότυπα σχετικά με το φύλο, προτού συμμετάσχουν σε μια ουδέτερη ως προς το φύλο εκπαίδευση. Όπως έδειξε η παρατήρηση στην τάξη, ο παράγοντας φύλο παίζει σημαντικό ρόλο στην αλληλεπίδρασή τους με τα παιδιά. Επιπλέον, ακόμη κι αν οι εκπαιδευτικοί τηρούν την πολιτική της ισότητας στην τάξη τους, χρειάζονται την υποστήριξη ολόκληρης της σχολικής κοινότητας (Thompson, 2003).
Σε αντίθεση με τη θεωρία της κοινωνικοποίησης, η θεωρία της διαφοράς των φύλων υποστηρίζει ότι τα χαρακτηριστικά της θηλυκότητας πρέπει να αναγνωρίζονται και να λαμβάνονται υπόψη στην εκπαίδευση. Επηρεασμένη από τη σύγχρονη φιλελεύθερη ιδεολογία, δεν αναγνωρίζει τον ορθολογισμό και τη δράση στη δημόσια σφαίρα ως μέτρο καθολικής ταυτότητας, ούτε αντιλαμβάνεται την ισότητα ως προς την ομοιότητα. Αντίθετα, υπάρχει η πεποίθηση ότι αντί τα κορίτσια να κοινωνικοποιούνται έτσι ώστε να αποκτούν αρσενικά χαρακτηριστικά (ορθολογική σκέψη, ανταγωνισμός, καταναλωτισμός, ριζοσπαστικός ατομικισμός), είναι καλύτερα γι’ αυτά η εκπαίδευση να λαμβάνει υπόψη τα διαφορετικά χαρακτηριστικά τους και να αναγνωρίζει τον διαφορετικό τρόπο που αντιλαμβάνονται το κόσμο. Ο στόχος δεν είναι να υπερασπιστούμε τις «γυναικείες» αξίες αλλά να κατανοήσουμε ότι οι αξίες που συνδέονται με τις γυναίκες αγνοούνται ή υποτιμούνται. Αντίθετα, οι αξίες που συνδέονται με τους άνδρες θεωρούνται καθολικές, κάτι που οδηγεί κορίτσια και γυναίκες στο δίλημμα να επιλέξουν είτε να είναι μορφωμένες και μη γυναίκες είτε γυναίκες και αμόρφωτες (Thompson, 2003).